شبیه سازی فرآیند بارش- رواناب در حوضه آبریز قره سو با استفاده از مدل WMS

برآورد رواناب حاصل از بارش­های جوی اهمیت خاصی در مطالعات هیدرولوژی، مدیریت حوضه­های آبخیز و حفاظت آب و خاک دارد. استفاده از مدل­های شبیه­ساز بارش- رواناب همانند WMS در سال­های اخیر گسترش فراوانی یافته است. این مدل با تلفیق امکانات GIS و مدل­های هیدرولوژیکی رایج به ابزاری قدرتمند برای شبیه­سازی فرآیندهای هیدرولوژیکی حوضه­های آبخیز تبدیل شده است. در این مطالعه برای پیش بینی سیلاب حاصل از بارش حوضه آبریز قره­سو در نرم افزار WMS، مدل HEC-HMS انتخاب شد. بدین منظور ابتدا مدل ارتفاعی رقومی در محیط نرم افزار Arc GIS ساخته شده و پس از انجام اصلاحات لازم وارد محیط WMS گردید. سپس با کمک مدل TOPAZ شبکه رودخانه­ها، مرز حوضه و زیرحوضه­ها و همچنین خصوصیات فیزیوگرافی زیرحوضه­ها تعیین گردید. برای کالیبره کردن مدل سه رگبار مشاهده­ای در زیرحوضه­های مورد مطالعه به همراه سه سیل همزمان در خروجی هر زیرحوضه انتخاب شد. با بهینه سازی پارامترهای شماره منحنی، تلفات اولیه و زمان تأخیر بر اساس دو هیدروگراف مشاهده­ای، مدل واسنجی و با استفاده از هیدروگراف مشاهده­ای دیگر، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان از برازش مناسب دبی اوج هیدروگراف­های مشاهده­ای و هیدروگراف­های شبیه­سازی شده دارد و اختلاف زمانی در رسیدن به اوج نیز مساوی یا کمتر از 90 دقیقه برآورد گردید. نتایج حاصل از آنالیز حساسیت مدل نسبت به تغییرات رطوبت اولیه خاک نیز نشان داد که مقدار دبی اوج حساسیت قابل ملاحظه­ای نسبت به تغییرات رطوبت اولیه خاک دارد